BONTOC DECLARATION
A Declaration of Stewardship and Sacred Responsibility:
Commitment to the Rights of Nature and the Protection of the Ancestral Land
_______________________________________________________________________________________________
We, the Indigenous Peoples/ Cultural Communities [Name of Indigenous Group/Community], declare this solemn Commitment to uphold the sacred duty entrusted to us by our ancestors to protect our earth and our ancestral domain
“We recognize that nature is a relationship of visible and invisible life (earth, air, water, fire), which has spirit and serves as the foundation of life—not merely a source of human needs to be exploited, but a living entity united with us that deserves respect, care, and legal protection. Our ancestral land, including rivers, mountains, seas, forests, and all forms of life, is sacred and interconnected. Through this Declaration, we honor our spiritual relationship with nature and affirm our rights and responsibilities as stewards of our territory. We pledge to ensure the health and well-being of future generations by maintaining ecological balance and continuing to strengthen our culture, beliefs, and traditions.”
Our Commitment
- Promote and Defend the Rights of Nature
We affirm that nature has the right to exist, to thrive, and to regenerate. We will take steps to protect all ecosystems within our land from destruction, contamination, and exploitation. We will launch education and information campaigns in our community regarding the rights of nature and will promote this initiative at the barangay, municipal, and provincial levels through resolutions or ordinances. The advocacy and promotion will also be extended to dioceses and other sectors of religion or faith.
- Safeguard Our Ancestral Domain
We commit to safeguarding the integrity of our ancestral lands, rivers, and sacred sites. No project in the name of development, or any activity, shall be undertaken without genuine Free, Prior, and Informed Consent (FPIC), in accordance with our customs and the provisions of the Indigenous Peoples Rights Act.”
- Practice Indigenous Stewardship
“We will strive to preserve, revive, and strengthen our system of indigenous knowledge and practices, passed down to us by our ancestors through many generations. We also pledge to fortify our own organization of indigenous peoples and empower future generations to carry forward our worldview with strength and dignity.”
- Resist Ecological Harm and Climate Crisis
We will unite against all forms of environmental destruction, such as activities outside of indigenous traditions, deforestation, mining, pollution, land-use changes, and land grabbing—threats to our way of life and the future of our children. We will also actively participate in promoting citizen science to engage in research and environmental monitoring that directly impacts our land and livelihood. Through citizen science, our system of indigenous knowledge will be recognized and integrated with scientific methods, strengthening mutual respect and collaboration.
- Strengthen the Indigenous Peoples’ Political Structure and Right to Self-Determination
We stand firm in strengthening and advancing our indigenous political structures with accountability, transparency, and inclusive community participation. We believe that self-determination has a rightful place and contribution in society and in the protection of nature.
- Protect the Sacred Areas
We pledge to respect and protect our sacred mountains, rivers, springs, forests, burial grounds, and ritual spaces from destruction and commodification. We stand firm in deepening our understanding and connection to these sacred spaces and in preserving them for future generations.
- Defend the Environmental Defenders
We express our wholehearted and unwavering dedication to defend the defenders of nature and the communities that are resisting injustice, ecological destruction, and exploitation.
Ultimately, we acknowledge the pressing need for action in response to the escalating crises of biodiversity loss, pollution, and climate change. Therefore, from this point forward, we will actively commit and take action to strengthen our community and organization, assert our rights, and embrace our responsibility to care for one another and all other beings, in accordance with our culture, beliefs, and principles.
Call to Action
We call upon:
- Government agencies such as the NCIP to recognize the rights of Indigenous Peoples, particularly the right to ancestral lands, the right to self-governance, to social justice and human rights, and the right to indigenous beliefs, identity, and culture;
- Legislators to pass the Rights of Nature Bill with proper implementation, and to promote nature-centric legislation, especially the strengthening of the implementation of the Indigenous Peoples Rights Act (IPRA);
- Local Governments and other planning agencies to recognize the Indigenous Peoples Mandatory Representative (IPMR) as the true voice of indigenous communities and Mother Nature. Adequate funding and support should be allocated to enable the fulfillment of this mandate in accordance with the law.”
- All leaders in government and organizations, especially the youth, to act in defense and promotion of the rights of nature and of Indigenous Peoples, and to declare urgent responses and solutions to the climate crisis;
- Civil society organizations, especially those engaged in environmental defense, to continue collaborating with local and indigenous communities in advocating for actions that protect nature, particularly the rights of Mother Nature;
- Citizens to live in harmony with nature and embody a simple lifestyle that does not harm the environment, as well as to take daily actions to protect it.)
Signed 19 June 2025/Bontoc-Lagawe, Mountain Province
Filipino Version
BONTOC DECLARATION
Isang Pahayag ng Pangangalaga at Sagradong Pananagutan:
Pagtatalaga sa Karapatan ng Kalikasan at Pangangalaga ng Lupaing Ninuno
_______________________________________________________________________________________________
Kami, mga kinatawan ng mga Katutubong Komunidad mula sa iba’t-ibang panig ng Pilipinas [Pangalan ng Katutubong Grupo/Komunidad], ay nagpapahayag ng taimtim na Pagtatalaga upang tuparin ang sagradong tungkuling ipinagkatiwala sa amin ng aming mga ninuno, ang pagprotekta at pangangalaga sa ating inang kalikasan at at lupaing ninuno.
Kinikilala namin na ang kalikasan ay ugnayan ng buhay ng nakikita at di nakikita (lupa, hangin, tubig, apoy) ay may espirito at nagsisilbing pundasyon ng buhay at hindi lang mapagkukunan ng pangangailangan ng tao na dapat abusuhin, kundi isang buhay na kaisa namin na nararapat igalang, alagaan, at bigyan ng legal na proteksyon. Ang aming lupaing ninuno kasama ang mga ilog, bundok, dagat, kagubatan, at lahat ng anyo ng buhay ay sagrado at magkakaugnay. Sa pamamagitan ng Pagtatalagang ito, aming pinararangalan ang aming espiritwal na ugnayan sa kalikasan at igiit ang aming mga karapatan at pananagutan bilang tagapangalaga ng aming teritoryo. Nangangako kami na titiyakin ang kalusugan at kapakanan ng mga susunod na henerasyon ng buong sa pamamagitan ng pagpapanatili ng ekolohikal na balanse at patuloy na pagpapalakas ng aming kultura, paniniwala, at tradisyon.
- Ang Aming Pangako Pagtaguyod at Pagtanggol sa Karapatan ng Kalikasan
Pinagtitibay namin na ang kalikasan ay may karapatang umiral, umunlad, at muling mabuhay. Magsasagawa kami ng mga hakbang upang protektahan ang lahat ng ekosistema sa aming lupain mula sa pagkasira, kontaminasyon, at pagsasamantala. Maglulunsad kami ng kampanyang edukasyon at impormsayon sa aming komunidad hinggil sa karapatan ng kalikasan at magsusulong ng inisyatibang ito sa antas ng barangay, munisipyo, at lalawigan, sa pamamagitan ng resolusyon o ordinansa. Ang adbokasiya at promosyon ay palalawakin din sa mga Diyosesis at iba pang sektor ng relihiyon o pananampalataya.
- Pangangalaga ng Lupang Ninuno
Nangangako kami na iingatan ang integridad ng aming katutubong lupain, mga ilog, at sagradong lugar. Walang proyekto sa ngalan ng pag-unlad, o anumang aktibidad ang dapat isakatuparan nang walang tunay na Malaya, Pauna, at May Kaalamang Pahintulot (FPIC), alinsunod sa aming kaugalian at sa mga probisyon ng Indigenous Peoples Rights Act.
- Pagsasagawa ng Katutubong Pangangalaga
Kami ay magpupunyagi na panatilihin, buhayin, at palakasin ang aming sistema ng katutubong kaalaman at mga gawi, na ipinasa sa amin ng aming mga ninuno sa loob ng maraming henerasyon. Nangangako rin kami na patatagin ang aming sariling organisasyon ng katutubong mamamayan at bigyang-kakayahan ang mga susunod na henerasyon upang maipagpatuloy ang aming pananaw sa mundo nang may lakas at dangal.
- Pagtutol sa Panganib na Dulot sa Kalikasan at Krisis Pang-Klima
Kami ay magkakaisa laban sa lahat ng anyo ng pagkasira sa kalikasan tulad ng mga gawaing labas sa tradisyon ng katutubo, pagkalbo ng kagubatan, pagmimina, polusyon, at pagbago sa gamit at pangangamkam ng lupa—mga banta sa aming pamumuhay at sa kinabukasan ng aming mga anak. Aktibo rin kaming makikilahok sa pagsusulong ng citizen science upang makibahagi sa pananaliksik at pagmamatyag sa kapaligiran na may direktang epekto sa aming lupain at kabuhayan. Sa pamamagitan ng siyensyang mamamayan (citizen science), makikilala at maisasama ang aming sistema ng katutubong kaalaman sa mga pamamaraang pang-agham, na magpapalakas ng respeto at pakikipagtulungan sa isa’t isa.
- Pagpapalakas ng Katutubong Istrukturang Politikal at Malayang Pagpapasya
Kami ay naninindigan na palalaksain at pauunlarin ang katutubong istrukturang politikal na may pananagutan, bukas at inklusibong pakikilahok ng komunidad. Naniniwala kami na ang malayang pagpapasya ay may puwang at ambag sa lipunan at pangangalaga sa kalikasan .
- Pangangalaga sa Sagradong mga Lugar
Nangangako kami na igagalang at poprotektahan ang aming sagradong bundok, ilog, bukal, kagubatan, libingan, at mga ritwal na lugar mula sa paninira at komodipikasyon. Kami ay naninindigan upang palalimin ang aming pag-unawa at koneksyon sa mga sagradong espasyong ito at panatilihin ang mga ito para sa hinaharap na henerasyon.
- Pangangalaga sa mga Tagapagtanggol ng Kalikasan
Ipinapahayag namin ang aming buong puso at matibay na dedikasyon upang ipagtanggol ang mga tagapagtanggol ng kalikasan at mga komunidad na lumalaban sa kawalang-katarungan, pagkasira ng ekolohiya, at pagsasamantala.
Sa huli, kinikilala namin ang pangangailangan ng agarang pagkilos dahil sa tumintinding krisis ng pagkawala ng samut-saring buhay, polusyon, at pagbabago ng klima, kung kaya ngayon, mula dito, kami ay masikhay na tataya at kikilos upang palakasin ang aming komunidad at orgnisasyon, igiit ang aming mga karapatan at angkinin ang aming resposibilidad na pangalagaan ang bawat isa at iba pang nilalalang, na naaayon sa aming kultura, paniniwala at prinsipyo.
Mga Panawagan
Kami ay nananawagan sa:
- Mga ahensya ng gobyerno gaya ng NCIP na kilalanin ang karapatan ng katutubong mamayan, partikular ang karapatan sa lupaing ninuno, karapatan sa sariling pamamahala, sa pagkakamit ng katarungang panlipunan at karapatang pantao, at karapatan sa katutubong paniniwala, pagkakakilanlan at kultura
- Mga mambabatas na ipasa ang Rights of Nature Bill na may maayos na implementasyon at isulong ang batas na may pagkiling sa kalikasan kasama ang pagpapatupad nito at higit sa lahat upang palakasin ang implementasyon ng IPRA.
- Lokal na Gobyerno at iba pang ahensya ng gobyerno sa pagpaplano na kilalanin ang mga Indigenous Peoples Mandatory Representative (IPMR) bilang tunay na boses ng ing mga katutubong pamayanan at inang kalikasan. Nararapat na maglaan ng angkop na pondo at suporta upang higi na magampanan ang kanyang mandato ayon sa batas.
- Lahat ng lider sa gobyerno, organisasyon, lalo na ang mga kabataan na kumilos para sa pangangalaga at pagtataguyod ng mga karapatan ng kalikasan at karapatan ng mga katutubong mamamayan at magdeklara ng agarang tugon at solusyon sa krisis pangklima.
- Mga organisasyong panlipunan, lalo na ang mga nasa gawaing nagtatanggol sa kalikasan ay patuloy na makipagtulungan sa mga lokal at katutubong komunidad upang itaguyod at isulong ang mga aksyon para sa pangangalaga ng kalikasan, partikular ang mga karapatan ng Inang Kalikasan.
- Para sa mga mamamayan, na mamuhay na kaisa ang kalikasan at isabuhay ang isang payak na pamumuhay na hindi nakakapinsala sa kalikasan, pati na rin ang pagsasagawa ng mga pang araw-araw na hakbanbg upang mapangalagaan ito.
Signed 19 June 2025/Bontoc-Lagawe, Mountain Province
You can download pdf versions of both here.
English Version : BONTOC DECLERATION ENG
Filipino Version: BONTOC DECLERATION FIL
